-
1 гаепләнүче
1. прил.обвиня́емый (в растрате, в краже и т. п.)гаепләнүче як — обвиня́емая сторона́
2. в знач. сущ.гаепләнүче кеше — обвиня́емый челове́к
обвиня́емый; подсуди́мыйгаепләнүчедән сорау алу — допроси́ть подсуди́мого
- гаепләнүчеләр урындыгына эләгүгаепләнүчене аклау — оправда́ть обвиня́емого
-
2 гаеп
сущ.1) вина́, просту́пок, прови́нностьдустыңның вак гаепләрен дә күрү — замеча́ть и ме́лкие просту́пки дру́га
гаебенә күрә җәзасы — по посту́пку и наказа́ние; како́в грех, такова́ и распла́та
гаебе юк — не винова́т
2) вина́; обвине́ниегаебе ни? — в чём (его́) вина́, в чём обвиня́ется?
гаебен йомшарту — загла́дить вину́
гаебен йолу — искупи́ть вину́
гаебен сизеп — винова́то, чу́вствуя за собо́й вину́
3) грех, предосуди́тельный посту́покгаепкә санау — осуди́ть, счита́ть за грех; досто́йный осужде́ния, порица́ния
4) недоста́ток, поро́к, изъя́нкеше эшеннән гаеп эзләү — придира́ться, выи́скивать недоста́тки у друго́го
гаепсез дус эзләмә, ялгыз калырсың — (посл.) не ищи́ дру́га без недоста́тков, оста́нешься одино́ким, в знач. (идеа́льных люде́й не быва́ет)
5) предло́г, по́водтавыш чыгарырга гаеп эзләү — иска́ть по́вод для ссо́ры
•- гаебен ачу
- андый гаеп мулла кызында да була -
3 гаепчән
прил.; разг.лю́бящий осужда́ть, име́ющий привы́чку осужда́ть други́хсм. гаепләүчән 2)кода - бик үпкәчән, бик гаепчән кеше — сват - челове́к о́чень оби́дчивый, лю́бит осужда́ть (други́х)
-
4 җәмәгать
сущ.1) о́бщество, наро́д ( круг людей) || обще́ственныйҗәмәгать каршысында — пе́ред о́бществом
җәмәгать мәнфәгатьләре — обще́ственные интере́сы
җәмәгать оешмалары — обще́ственные организа́ции
җәмәгать урыннары — обще́ственные места́
җәмәгать фикере — обще́ственное мне́ние
җәмәгать эше — обще́ственная рабо́та
җәмәгать эшлеклесе — обще́ственный де́ятель
2) общи́на || общи́нныйФинляндиядәге татарлар җәмәгате — тата́рская общи́на в Финля́ндии
мөселман җәмәгате — мусульма́нская общи́на, мусульма́нское населе́ние
авыл җәмәгате — се́льская общи́на
3) гру́ппа; тру́ппа, о́б́ществотеатр җәмәгате — театра́льное о́бщество ( труппа)
4) гра́ждане, прихожа́не ( при обращении)җәмәгать, минем ни гөнаһым бар? — гра́ждане, в чём моя́ вина́?
5) уст. супру́га, жена́җәмәгатең бармы? — у тебя́ есть жена́?
6) уст. семья́•- җәмәгать гаепләүчесе
- җәмәгать җыены
- җәмәгать милке
- җәмәгать эшчесе
- җәмәгатьтән аерылу
- җәмәгатьтән аерылган кеше -
5 йому
перех.1) закрыва́ть/закры́ть (глаза, рот); смыка́ть/сомкну́ть, смежа́ть/смежи́ть (глаза, веки); жму́рить, зажму́ривать/зажму́рить ( глаза)күз(ләр)не йомып табу — найти́ с закры́тыми глаза́ми
төн буе күз дә йоммадым — всю ночь глаз не сомкну́л
2) зажима́ть/зажа́ть, сжима́ть/сжать ( в кулак)бирсә дустың ком, аны да учыңа йому — (посл.) дарёному коню́ в зу́бы не смо́трят (букв. е́сли друг да́рит песо́к, и тот зажми́ в кула́к)
3) перен. замина́ть/замя́ть, скрыва́ть/скрыть, ута́ивать/утаи́ть || сокры́тие, ута́йкасүзне йому — замя́ть разгово́р
бер-берсенең гаепләрен йомалар — скрыва́ют вину́ друг дру́га
уңайсызлыкны йомарга тырышу — стара́ться замя́ть нело́вкость
4) перен.; разг. красть/укра́сть, присва́ивать/присво́ить || кра́жа, присвое́ниекеше хакын йому — присва́ивать чужо́е
5) перен.; прост. прико́нчить; прихло́пнуть, присту́кнуть (прост.)сакчыны йому — присту́кнуть охра́нника
•- йомып калдыру
- йомып килү
- йомып бару -
6 узыну
неперех.1) зазнава́ться/зазна́ться || зазна́йствомактанганга узынган — зазна́лся от похва́л
аны узынуда гаепләделәр — его́ обвини́ли в зазна́йстве
2) заноси́ться; выходи́ть/вы́йти за ра́мки; переходи́ть/перейти́ грани́цу; хвата́ть/хвати́ть че́рез край; превыша́ть полномо́чиябик узынмасын — пусть не зано́сится
узынган башлык — нача́льник, превы́сивший свои́ полномо́чия
3) балова́ться, избало́вываться/избалова́ться; распуска́ться/распусти́ться, расшали́ться чересчу́рбала бөтенләй узынды — ребёнок совсе́м расшали́лся
узынды кеше — ! избалова́лся-то челове́к!
укучылар бигрәк узындылар — ученики́ чересчу́р расшали́лись
4) нагле́ть/обнагле́тьбүреләр бөтенләй узынды — во́лки совсе́м обнагле́ли
•- узынып китү
См. также в других словарях:
гаепләнүче — Җинаять эшләүдә гаепле дип табылган кеше … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
яклау — 1. Кемне дә булса кыерсытырга, кимсетергә бирмәү, канат астына алу. Көрәштә, бәхәстә бер якта булу, ул якның хокукы, интересы өчен көрәшү 2. күч. Хезмәттә дуслык яки кардәшлек мөнәсәбәтендә булу сәбәпле, кемгә дә булса теләктәшлек итү, үз итү.… … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
ләгънәтләү — Бик каты гаепләү, каргау, каһәр. хәб. функ. Кемне дә булса нәфрәт белән читкә кагу, бик каты гаепләү сезгә мең ләгънәт! 2. Яратмаган, күралмаган кеше яки берәр нәрсә тур. тиргәп әйтелә курка, ләгънәт, курыкса да йолка. Җиңелчә шелтәләп әйтелгән… … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
бәлә — БӘЛА – 1. Бәхетсезлек, күңелсезлек һ. б. ш. хәл. Зарар, зыян, каза. Холыктагы йомшак як, кимчелек һ. б. ш. Берәр нәрсәнең аяныч, күңелсез нәтиҗәсе 2. Хәл итүе авыр эш, кыен мәсьәлә вакыт җитмәве зур бәлә 3. Яла, нигезсез гаепләү бәлә ягу 4.… … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
бидгать — иск. 1. и. Шәригать кануннарын бозучы, динне санламаучы, бозык кеше 2. с. Йолага каршы килә тор. , гаепләнә тор. (эш, хәрәкәт һ. б.) … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
тел — I. 1. Умырткалыларда авыз куышлыгында тәм тату һәм азык чәйнәргә ярдәм итү өчен, кешеләрдә сөйләү өчен дә хезмәт итә торган орган 2. күч. Җәмгыятьтә кешеләргә үзара аңлашу, аралашу өчен хезмәт итә, фикерләү нәтиҗәләрен беркетеп бара торган һәм… … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге
яла — Гайбәт, ялган гаеп. ЯЛА ЯГУ (ЯБУ) – Гаепсезне гаепләү, кеше өстенә пычрак ташлау … Татар теленең аңлатмалы сүзлеге